W grudniu 2009 roku w Muzeum im. Jacka Malczewskiego w Radomiu nastąpiło otwarcie wystawy pt.: „Benedykt Dybowski (1833-1930); Rycerz Niezłomny”. Wystawa została poświęcona polskiemu przyrodnikowi, podróżnikowi i badaczowi jeziora Bajkał, Dalekiego Wschodu i Kamczatki.

Benedykt Dybowski był lekarzem, profesorem Uniwersytetu Lwowskiego i Szkoły Głównej Warszawskiej, prekursorem limnologii, społecznikiem ale przede wszystkim wielkim patriotą. Za działalność konspiracyjną został skazany na śmierć. Uratowało go wstawiennictwo zoologów, dzięki czemu kara śmierci została zamieniona na 12 lat zesłania.

Badał endemiczną faunę jeziora Bajkał, studiował biologię zwierząt, opisywał nowe dla nauki gatunki. Jako zagorzały zwolennik i propagator darwinizmu starał się udowodnić i potwierdzić istnienie procesów ewolucyjnych zachodzących pod wpływem zmian środowiskowych i izolacji geograficznej. Prowadził badania antropometryczne ludów syberyjskich, zbierając jednocześnie materiały będące świadectwem tej kultury. Ogromna spuścizna naukowa licząca ponad 340 pozycji zawiera pionierskie prace z zakresu wielu dziedzin nauk biologicznych i nie tylko. Pracował również z poświęceniem na niwie społecznej wykonując dobrowolnie i nieodpłatnie pracę lekarza okręgowego na Kamczatce (1879-83). Starał się nie tyko nieść pomoc lekarską ludności autochtonicznej lecz próbował również polepszać jej warunki bytowe m.in. poprzez aklimatyzację renów na Wyspach Beringa.

Wystawa została zorganizowana w porządku chronologicznym ukazującym kolejne etapy życia Benedykta Dybowskiego. W pierwszej części wystawy przedstawiono m.in. niepodległościowe i naukowe tradycje domu rodzinnego, pierwsze fascynacje młodego Dybowskiego przyrodą, edukację w gimnazjum mińskim i wstąpienie do kółka filaretów, naukę w uniwersytetach w Dorpacie, Wrocławiu i Berlinie, początek kariery naukowej, pracę konspiracyjną, aresztowanie i zsyłkę na katorgę. Pierwsza część wystawy została zilustrowana za pomocą eksponatów muzealnych i dokumentacji archiwalnej. Kolejna część przedstawiała okres pobytu Dybowskiego w miejscu odbywania katorgi w Siwakowej, następnie na zasadzie osiedlenia w Darasuniu i Kułtuku. Nawiązywała do 3 wypraw badawczych, których trasy zostały przedstawione na kilkumetrowej podwieszonej pod sufitem planszy.

W następnej sali zwiedzający poznawali wątki pracy badawczej Dybowskiego na Syberii. Zaprezentowane zostały okazy fauny syberyjskiej i dalekowschodniej w postaci kilkudziesięciu okazów dermoplastycznych. Większość okazów to zwierzęta pozyskane przez Dybowskiego i jego współpracowników. Eksponaty zostały udostępnione przez Muzeum i Instytut Zoologii PAN w Warszawie. Po przeciwległej stronie sali wystawiono elementy nawiązujące do ostatniego aczkolwiek bogatego w działania naukowe i społeczne, okresu życia uczonego, rozpoczynającego się od momentu powrotu z Kamczatki i rozpoczęcia w 1884 roku, pracy naukowej jako profesora w katedrze Zoologii i Anatomii Porównawczej Uniwersytetu im. Jana Kazimierza we Lwowie.

Zwiedzanie wystawy kończy się na odtworzonej w muzeum lwowskiej ulicy z 1930 roku, która nawiązuje do momentu śmierci Dybowskiego i wydarzeń mu towarzyszących. Klepsydry informujące o śmierci uczonego i uroczystościach żałobnych zostały rozklejone na tle ogłoszeń i plakatów z okresu międzywojennego. 

Źródło:

Słupek M. Opis wystawy Benedykt Dybowski (1833-1930); Rycerz Niezłomny, www.muzeum.edu.pl